Rối loạn kinh nguyệt ở tuổi dậy thì là tình trạng thường gặp ở hầu hết bạn gái khi bắt đầu bước vào thời kỳ này. Kinh nguyệt rối loạn ở tuổi dậy thì được xem là một trong những hiện tượng bình thường. Tuy nhiên, đừng vì thế mà bạn gái được phép chủ quan. Đôi khi tình trạng rối loạn kinh nguyệt có thể cảnh báo bệnh lý nguy hiểm nếu chúng ta không có kiến thức chắn chắn.
Kinh nguyệt ở tuổi dậy thì là thế nào? Tuổi dậy thì đánh dấu một mốc lớn trong cuộc đời của các cô gái, và kinh nguyệt chính là dấu hiệu cho biết cô gái đó đã bước sang tuổi dậy thì hay chưa.
Thông thường, những cô bé sẽ có kinh lần đầu trong độ tuổi từ 10-15. Tùy vào sự phát triển của cơ thể mà thời gian có kinh là sớm hay muộn.
Tuy nhiên nếu sau 16 tuổi vẫn chưa xuất hiện kinh nguyệt thì bậc cha mẹ cần cho con đi khám ngay để biết được tình trạng sức khỏe và sự phát triển của con mình có bình thường hay không?
Hướng dẫn phụ huynh và cô gái cách tính chu kỳ kinh nguyệt:
Theo bác sĩ Kim Vân chuyên Sản – Phụ khoa tại Phòng khám Đa Khoa Quốc Tế Cộng Đồng cho biết, phần lớn chu kì kinh nguyệt khoảng 28 ngày, tuy nhiên đây cũng chỉ là con số trung bình. Chu kì kinh nguyệt có thể dài hơn hoặc ngắn hơn trong khoảng thời gian đó.
Nếu có thể các mẹ nên theo dõi ngày kinh của con hoặc yêu cầu con đếm số ngày kể từ ngày bắt đầu cho đến ngày đầu tiên hành kinh vào tháng sau của trẻ. Số ngày đếm được chính là chu kì kinh nguyệt của con bạn.
Xem thêm: Rối loạn kinh nguyệt là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, cách khắc phục
Rối loạn kinh nguyệt ở tuổi dậy thì có những dạng nào? Với những bạn gái bị rối loạn kinh nguyệt trong độ tuổi này, thì các em phải nhận biết được chính xác mình thuộc dạng rối loạn nào: vô kinh, kinh thưa, cường kinh, kinh nguyệt ra ít, ra quá nhiều hay rong kinh,...
Dưới đây là 6 dạng rối loạn kinh nguyệt thường gặp ở độ tuổi dậy thì:
Vô kinh là hiện tượng kinh nguyệt bị biến mất trong 90 ngày trở đến. Điều này cực kỳ nguy hiểm bởi vô kinh có thể dẫn đến vô sinh bởi không có hiện tượng phóng noãn (rụng trứng) thì không thể có sự kết hợp giữa tinh trùng và trứng để tạo thành phôi thai được.
Kinh thưa là hiện tượng chu kỳ kinh nguyệt trên 35 ngày so với thông thường chu kỳ kinh nguyệt bình thường sẽ trong khoảng từ 21 - 35 ngày.
Nếu kinh thưa kéo dài trên 3 tháng thì được gọi là hiện tượng vô kinh. Kinh thưa và không đều khiến cho khó xác định thời gian trứng rụng nên làm giảm khả năng thụ thai đi đáng kể.
Ngược lại với kinh thưa là mau kinh. Mau kinh là hiện tượng kinh nguyệt đến sớm hơn so với dự kiến, thường là ít hơn 21 ngày sẽ được xem là vô kinh hoặc 1 tháng có kinh 2 lần cũng là hiện tượng mau kinh.
Mau kinh khiến khó xác định thời điểm rụng trứng do kinh nguyệt không đều do đó làm giảm khả năng thụ thai.
Kinh nguyệt ra ít (dưới 50ml) hoặc kinh nguyệt ra quá nhiều hay còn gọi là cường kinh (trên 80ml) cũng là một dạng của rối loạn kinh nguyệt tuổi dậy thì.
Đối với 2 trường hợp này thì cường kinh thường nguy hiểm hơn vì nó có thể làm cho cơ thể mất nhiều máu, dẫn đến thiếu máu, nguy hiểm nhất là có thể ảnh hưởng tới tính mạng.
Rong kinh ở tuổi dậy thì cũng là hiện tượng rối loạn kinh nguyệt thường gặp. Rong kinh được hiểu là số ngày kinh kéo dài trên 7 ngày (số ngày kinh bình thường là từ 3-7 ngày) và đi kèm với đó là lượng máu mất đi trong thời gian rong kinh rất nhiều.
Do đó rong kinh vừa khiến cho bạn gái rất khó chịu, cảm thấy phiền hà và cũng rất nguy hiểm khi cơ thể bị mất nhiều máu.
Đau bụng kinh là hiện tượng thường gặp trước và trong khi hành kinh của mỗi chu kỳ kinh nguyệt.
Tuy nhiên nếu bạn nữ bị rối loạn kinh nguyệt thì hiện tượng đau bụng này sẽ diễn ra liên tục và những cơn đau cũng thường dữ dội hơn. Thống kinh là cơ thể mất sức, đau đớn ảnh hưởng tới sinh hoạt và học tập.
Rối loạn kinh nguyệt ở tuổi dậy thì nguyên nhân do đâu? Ngoài những biến động về vấn đề nội tiết tố, còn rất nhiều lý do khách quan hoặc chủ quan khác có thể khiến tình trạng kinh nguyệt của bé gái không đều. Dưới đây là một vài lý do phổ biến:
Nguyên nhân khách quan gây nên hiện tượng rối loạn kinh nguyệt tuổi dậy thì là do cơ thể phát triển chưa hoàn thiện. Cách chữa rối loạn kinh nguyệt ở tuổi dậy thì do nguyên nhân này khá là khó và bắt buộc các em phải học cách sống chung với lũ.
Độ tuổi bắt đầu dậy thì trung bình của bé gái là từ 10 - 16 tuổi, ở độ tuổi này cơ thể chưa phát triển hoàn thiện các cơ quan cũng như các chức năng của các bộ phận trong cơ thể, đặc biệt là buồng trứng - cơ quan quyết định hiện tượng kinh nguyệt của phụ nữ.
Chính vì vậy 1 đến 2 năm đầu của tuổi dậy thì bé gái thường bị rối loạn kinh nguyệt, và kinh nguyệt chỉ trở nên đều đặn và ổn định hơn vài năm sau dậy thì.
Nguyên nhân chủ quan như áp lực từ học tập mệt mỏi khiến bé gái bị stress, thức khuya, chế độ dinh dưỡng chưa hợp lý, chưa biết cách chăm sóc, vệ sinh vùng kín gây viêm nhiễm hay do mắc bệnh phụ khoa cũng là nguyên nhân gây rối loạn kinh nguyệt tuổi dậy thì.
Do bài vở quá nhiều bởi tinh thần đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe và đặc biệt là sức khỏe sinh sản. Khi tinh thần gặp vấn đề như stress, buồn, đau khổ sẽ tác động xấu tới chu kỳ kinh nguyệt của bé gái.
Tập thể dục quá sức có thể tác động tiêu cực đến chu kỳ kinh nguyệt của trẻ vị thành niên.
Nếu trẻ thường xuyên tham gia vào các hoạt động thể thao, nhiều khả năng trẻ sẽ không có kinh trong nhiều tháng. Chu kỳ kinh sẽ thay đổi tùy thuộc vào cường độ tập và bài tập mà trẻ đang thực hiện.
Tập thể dục quá sức cũng có thể khiến cho khoảng thời gian hành kinh giảm xuống, tháng trước trẻ có thể có kinh 5 ngày nhưng những tháng này trẻ chỉ chảy máu nhẹ khoảng 2 – 3 ngày.
Trong một số trường hợp, chu kỳ kinh nguyệt của trẻ có thể ngừng hoàn toàn. Đừng hoảng hốt, nếu trẻ giảm cường độ tập hoặc ngưng tập thì mọi việc sẽ trở lại bình thường.
Xem thêm: Rối loạn kinh nguyệt sau sinh, phái đẹp chớ coi thường
Cũng khiến cho cơ thể mệt mỏi, làm ảnh hưởng đến sự cân bằng nội tiết trong cơ thể dẫn đến kinh nguyệt không đều.
Các loại đồ ăn nhanh, đồ ăn chứa nhiều dầu mỡ, đồ ăn cay nóng sẽ gây rối loạn kinh nguyệt tuổi dậy thì.
Ngoài ra ở tuổi dậy thì, ở những lần xuất hiện kinh nguyệt đầu tiên bé gái thường bị bỡ ngỡ và vụng về trong cách chăm sóc dễ gây ra những viêm nhiễm vùng kín hoặc những tác động nặng nề tới tử cung do hoạt động thể lực quá sức trong lúc hành kinh.
Một nguyên nhân có thể gây kinh nguyệt không đều ở tuổi dậy thì nữa là có thể do mắc bệnh phụ khoa như đa nang buồng trứng, viêm tử cung, viêm lộ tuyến tử cung,...
Đối với các nguyên nhân này thì cách chữa rối loạn kinh nguyệt ở tuổi dậy thì đơn giản chỉ là phòng tránh.
Rối loạn kinh nguyệt ở tuổi dậy thì nên sử dụng thuốc gì? Chứng rối loạn kinh nguyệt rất hay xảy ra ở chị em phụ nữ, đặc biệt là bé gái đang trong độ tuổi dậy thì và phụ nữ đang trong độ tuổi tiền mãn kinh.
Do đó, để đối phó với tình trạng này, bé gái và chị em phụ nữ có thể tham khảo một số cách điều hòa kinh nguyệt bằng thuốc như sau:
Trễ kinh 4 tháng ở tuổi dậy thì, bé gái hoặc phụ huynh cho con của mình điều hòa kinh bằng thuốc tây y. Hiện nay, trên thị trường có bán rất nhiều loại thuốc tân dược giúp điều hòa kinh nguyệt đa dạng và phong phú.
Trong số đó ngay cả thuốc tránh thai cũng được xem là thuốc trị chứng bệnh phổ biến.
Bởi lẽ, các loại thuốc điều hòa kinh nguyệt thường có thành phần là nguồn gốc từ thuốc tránh thai như oestrogen, progesterone hay các estrogen, progestatif, phối hợp estrogen-progestatif,... với nhiều tên biệt hiệu khác nhau.
Các loại thuốc này thường có tác dụng giúp điều chỉnh lượng hormone nữ trở về trạng thái bình thường, từ đó kinh nguyệt được điều hòa cân bằng.
Bên cạnh đó, các loại thuốc này cũng giúp chị em giảm bớt mệt mỏi, lo lắng, tâm lý được ổn định đồng thời loại bỏ hiệu quả chứng đau bụng kinh, đau lưng khi mỗi kỳ kinh nguyệt tới.
Tuy nhiên, điều hòa kinh nguyệt bằng thuốc tây cần phải được sự chỉ định, tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa, bởi thuốc có thể gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn.
Không những vậy, nếu nữ giới tự ý sử dụng không đúng cách, sai liều lượng hoặc bị dị ứng với một số thành phần của thuốc sẽ gây nên hậu quả khó lường, khiến việc điều trị càng khó khăn hơn.
Ngoài ra, trường hợp lạm dụng thuốc tránh thai có thể làm teo buồng trứng, rong kinh, viêm nhiễm phụ khoa,... lâu ngày sẽ dẫn đến vô sinh.
Kinh nguyệt không đều ở tuổi 20 chị em có thể điều hòa kinh bằng thuốc Đông y rất tốt và rất hiệu quả. Điều hòa kinh nguyệt bằng phương pháp này đã có từ thời xa xưa, được nhiều chị em tin tưởng áp dụng bởi lành tính, an toàn và tốt cho sức khỏe sinh sản.
Đông y cho rằng, nguyên nhân gây rối loạn kinh nguyệt do chức năng cơ quan tiêu hóa bị tổn thương, hoạt động không ổn định từ đó chúng làm cản trở sự hấp thụ các chất dinh dưỡng cho cơ thể, hay có thể máu lưu thông kém do lười vận động, tâm lý bị ảnh hưởng khiến kinh nguyệt bị rối loạn.
Để khắc phục hiệu quả chứng bệnh đó, dưới đây là một số bài thuốc đông y bạn có thể tham khảo:
Bài thuốc 1: Hoàng kỳ, đương quy, đường đỏ, trứng gà, kê huyết.
Với các nguyên liệu này, các bạn chỉ việc cho tất cả vào nồi nước ngập nấu sao cho trứng chín thì tắt bếp. Sau đó, vớt bỏ bã thuốc, trứng thì bóc vỏ rồi thêm đường đỏ vào nồi đun sôi lại lần tiếp và để lửa nhỏ âm ỉ khoảng 10 thì được.
Bài thuốc này có tác dụng giúp xoa dịu đau bụng khi hành kinh, điều hòa kinh nguyệt và bồi bổ khí huyết rất tốt, do đó những trường hợp bị rối loạn kinh nguyệt kèm theo khí huyết yếu là rất thích hợp.
Bài thuốc 2: Hương phụ, trần bì, ích mẫu thảo, trứng gà, đường đỏ. Tương tự thực hiện như bài thuốc trên và sắc bát thuốc uống trong ngày.
Bài thuốc có tác dụng điều hòa kinh kinh, giải uất hiệu quả, và có thể hoạt huyết, thanh can cho người bệnh rối loạn kinh nguyệt thường có chứng bệnh trướng bụng, sắc huyết tối, thường hay cáu gắt,..
Thuốc đông y tuy an toàn, không gây tác dụng phụ tuy nhiên chị em cần uống thuốc theo sự hướng dẫn từ thầy thuốc, tránh việc tự ý sử dụng có thể dẫn tới ngộ độc thuốc.
Cách chữa rối loạn kinh nguyệt ở tuổi dậy thì bằng 8 thực phẩm bổ dưỡng được nhiều bậc phụ huynh quan tâm. Đây là những loại thực phẩm có tác dụng kiểm soát và khắc phục tình trạng kinh nguyệt rối loạn ở bé gái hiệu quả.
1. Khổ qua
Khổ qua chứa nhiều chất dinh dưỡng thiết yếu, các khoáng chất và vitamin B1, B2, B3 và C, phốt pho và các chất xơ cần thiết cho cơ thể.
Chữa rối loạn kinh nguyệt ở tuổi dậy thì bằng khổ qua bằng cách xay thành sinh tố mướp đắng. Uống ngày 2 lần, hoặc cũng có thể chế biến mướp đắng thành các món ăn như canh mướp đắng nhồi thịt, mướp đắng xào trứng, thịt…
2. Chà là
Chà là không phải là loại quả phổ biến ở Việt Nam, song với những công dụng tuyệt vời của nó mà chà là được nhập khẩu về Việt Nam rất nhiều.
Đây là loại quả chứa nhiều dinh dưỡng thiết yếu đồng thời ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị thiếu máu hiệu quả nhờ hàm lượng sắt cao.
Quả chà là giúp cơ thể sản xuất hemoglobin tốt hơn qua đó sản sinh máu nhiều hơn. Hơn nữa chà là còn chứa nhiều vitamin C cũng giúp hấp thu sắt hiệu quả hơn.
Bên cạnh đó chà là còn giúp tăng cường các cơ tử cung giúp tử cung co bóp dễ dàng hơn cũng góp phần điều trị chứng rối loạn kinh nguyệt ở tuổi dậy thì.
3. Nha đam
Nha đam còn có tác dụng trong điều hòa hormone, giúp cân bằng nội tiết tố qua đó làm ổn định chu kỳ “đèn đỏ” ở tuổi dậy thì. Cách sử dụng nha đam tốt nhất là ép lấy nước uống. Bên cạnh đó, có thể đun lấy nước, nấu chè nha đam để ăn.
4. Rau mùi tây
Rau mùi tây được sử dụng để kích thích kinh nguyệt đến sớm. Do đó nó cũng có tác dụng điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt đều đặn hơn. Bên cạnh đó uống nước ép rau mùi sẽ giúp giảm các cơn đau bụng kinh.
Chính vì vậy mùi tây là thực phẩm mà chị em không nên bỏ qua khi bị rối loạn kinh nguyệt.
5. Gừng
Đối với hiện tượng rối loạn kinh nguyệt ở tuổi dậy thì, việc sử dụng gừng cũng sẽ làm chấm dứt tình trạng trên.
Sử dụng gừng tác động cải thiện lưu thông máu thông qua việc mở rộng các mạch máu. Do đó lượng máu đổ về tử cung cũng sẽ được tăng cường, qua đó giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt.
Cách chữa rối loạn kinh nguyệt ở tuổi dậy thì bằng gừng rất đơn giản. Chị em chỉ cần lấy 1 củ gừng tươi, rửa sạch rồi đập dập đun với nước sôi, uống 3 lần/ngày hoặc sử dụng gừng là gia vị trong các món ăn hằng ngày. Trong trường hợp không có gừng tươi thì có thể sử dụng trà gừng (đóng gói sẵn) để thay thế.
6. Nghệ
Đối với những chị em bị rối loạn kinh nguyệt ở tuổi dậy thì nên sử dụng nghệ. Nghệ vừa bổ sung lượng máu cho cơ thể vừa giảm cảm giác đau bụng khi đến ngày đèn đỏ. Đồng thời điều hòa kinh nguyệt đều đặn hàng tháng.
Chị em có thể sử dụng nghệ củ, bột nghệ hoặc tinh bột nghệ đều được.
7. Nho
Nho được biết đến là loại quả chứa nhiều vitamin, khoáng chất và đặc biệt là chứa một lượng sắt khá lớn, được khuyên dùng đối với phụ nữ gặp phải tình trạng chu kỳ kinh nguyệt thất thường.
Do vậy các em ở tuổi dậy thì nên ăn nho hàng ngày trong giai đoạn kinh nguyệt thất thường để làm ổn định, điều hòa chu kỳ.
8. Sữa chua
Sữa chua không chỉ tốt cho hệ tiêu hóa, làm đẹp da, giảm đau đầu mà còn rất hữu ích trong việc ổn định chu kỳ kinh nguyệt ở phụ nữ.
Việc ăn sữa chua thường xuyên, đều đặn mỗi ngày sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh, góp phần điều hòa chu kỳ kinh nguyệt ổn định và đều đặn hơn.
Ngoài các thực phẩm kể trên thì sử dụng sữa, bơ, hạt thì là, mè đen,... cũng sẽ giúp điều hòa và ổn định chu kỳ đèn đỏ.
6 cách điều trị rối loạn kinh nguyệt ở tuổi dậy thì tại nhà hiệu quả là những cách nào? Bên cạnh việc sử dụng bài thuốc tây và thuốc đông y để điều hòa kinh nguyệt, chị em có thể áp dụng ngay tại nhà của mình một số cách sau nhằm hỗ trợ bệnh mau khỏi.
1. Sử dụng thực phẩm chức năng
Các loại thực phẩm chức năng được chế biến từ các viên thuốc có tác dụng cân bằng nội tiết tố nữ và điều hòa kinh nguyệt cũng được giới nữ dùng phổ biến.
Một số loại thực phẩm chức có tác dụng như: mầm đậu nành, maganda, Cyclotest zyklus-balance, eluna, PM H-regulator,... Thực tế, các loại thực phẩm chức năng này chỉ có tác dụng giúp điều hòa kinh nguyệt do bị mất cân bằng nội tiết chứ không thể hiệu quả với người bị rối loạn kinh nguyệt do bệnh lý gây ra.
2. Thay đổi lối sống lành mạnh
Hằng ngày, chị em nên duy trì lối sống lành mạnh và bổ ích qua việc ổn định tâm lý, đầu óc, tránh stress, căng thẳng hoặc vận động nặng nhọc.
Bên cạnh đó, người bị béo phì nên có kế hoạch trong việc giảm cân, làm cân bằng hormone, mới có sức khỏe sinh sản tốt.
3. Chế độ ăn khoa học, dinh dưỡng
Để ngăn chặn cũng như phòng chứng rối loạn kinh nguyệt hiệu quả, chị em nên sắp xếp thực đơn ăn uống sao cho đúng đắn và lạnh mạnh.
Nên bổ sung thực phẩm giàu vitamin, chất khoáng có từ rau, quả, hoặc ăn cá và các thực phẩm giàu omega 3 rất tốt cho nội tiết tố nữ.
4. Giảm stress trong cuộc sống, học tập
Tinh thần là yếu tố đóng góp tới 50% hoặc hơn 50% tới sự khỏe mạnh của cơ thể. Chính vì vậy việc giữ tinh thần lạc quan, vui vẻ sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh hơn. Đối với các bé đang ở độ tuổi dậy thì thì sắp xếp bài vở, thời gian học hợp lý sẽ giúp tránh được những stress không đáng có trong học tập.
Bên cạnh đó thì gia đình, thầy cô, nhà trường cũng không nên đặt áp lực thành tích lên vai các em quá nhiều mà nên tạo điều kiện để mỗi ngày đến trường đối với các em là một ngày vui, một ngày bổ ích.
5. Học cách sống chung với lũ
Các kiến thức về sức khỏe sinh sản, về quan hệ tình dục cần được bổ sung từ độ tuổi dậy thì. Những kiến thức này giúp cho trẻ có kiến thức để biết cách chăm sóc bản thân tốt hơn.
Đồng thời, còn giúp trẻ biết cách phòng những nguy hiểm có thể gặp phải do thiếu kiến thức nền. Người ta vẫn nói vẽ đường cho hươu chạy đúng còn hơn là để con hươu tự mình tìm đường rồi đi sai đường.
Do đó việc giáo dục sức khỏe giới tính và việc nên làm đối với nhà trường và gia đình. Bên cạnh đó thì bé gái cũng cần chủ động tiếp nhận kiến thức, không né tránh, ngại ngùng để có thể chủ động hơn và tự chăm sóc sức khỏe cho mình được.
6. Đi khám bác sĩ tại bệnh viện
Trong trường hợp rối loạn kinh nguyệt kéo dài nhiều năm (trên 3 năm) hoặc trong quá trình hành kinh hiện tượng cường kinh hoặc rong kinh diễn ra kéo dài thì nên đi khám phụ khoa tại các bệnh viện chuyên khoa uy tín ngay.
Hiện tượng rối loạn kinh nguyệt này gây nên từ các yếu tố bệnh lý nguy hiểm như chứng không đông máu, mắc một số loại bệnh phụ khoa nguy hiểm khác như đa nang buồng trứng, viêm tử cung, ung thư tử cung,...
Việc đi khám là cần thiết và việc đi khám sức khỏe sinh sản định kỳ 6 tháng 1 lần sẽ giúp tầm soát các loại bệnh lý phụ khoa nguy hiểm có thể mắc phải để từ đó có biện pháp xử lý kịp thời.
Như vậy, những thông tin trên phần nào giúp bạn gái hiểu rõ hơn về rối loạn kinh nguyệt ở tuổi dậy thì có những dạng nào? Nguyên nhân vì sao bạn gái thường xuyên bị rối loạn kinh nguyệt trong độ tuổi đó. Cách chữa hiệu quả là gì? Từ đó lựa chọn cho bản thân phương pháp phù hợp và hiệu quả nhất.
Các tìm kiếm liên quan đến rối loạn kinh nguyệt ở tuổi dậy thì:
kinh nguyệt ra ít ở tuổi dậy thì
trễ kinh 4 tháng ở tuổi dậy thì
kinh nguyệt không đều ở tuổi 19
trễ kinh 4 tháng ở tuổi dậy thì có sao không
bị trễ kinh 2 tháng ở tuổi dậy thì
kinh nguyệt không đều ở tuổi 20
vô kinh thứ phát ở tuổi dậy thì
16 tuổi bị chậm kinh